TİM, “Her Alanda Sürdürülebilir Türkiye” hedefleri doğrultusunda sürdürülebilirlikte ülkeyi markalaştırma çalışmalarına hızla devam ediyor. Bu amaçla TİM, tarım ve hayvancılık sektörlerinde dönüşümü hızlandırmak adına hazırlamış olduğu “Tarım ve Hayvancılık Sektörlerinde Sürdürülebilirlik Eylem Planı’nın detaylarını kamuoyuyla paylaştı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarım ve hayvancılık sektörlerinde dönüşümü hızlandırmak adına hazırlamış olduğu “Tarım ve Hayvancılık Sektörlerinde Sürdürülebilirlik Eylem Planı’nın detaylarını paylaştı. 61 İhracatçı Birliği, 27 sektör ile 100 bini aşkın ihracatçının tek çatı kuruluşu olan TİM, “Her Alanda Sürdürülebilir Türkiye” hedefleri doğrultusunda sürdürülebilirlikte ülkeyi markalaştırma çalışmalarına hızla devam ediyor. Düzenlenen toplantıda açıklamalarda bulunan TİM Başkanı İsmail Gülle, “Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birlikleri olarak, geçmişten emanet aldığımız ve geleceğe miras bırakacağımız sürdürülebilir bir dünya adına başlatmış olduğumuz seferberlikten büyük bir heyecan duyuyoruz. Tarım ve hayvancılık sektörümüz büyük bir vizyonla sürdürülebilirlik eylem planımız çerçevesiyle aksiyon alan ikinci sektörümüz oldu. İnşallah tüm bu çalışmalar neticesinde, TİM Sürdürülebilirlik Eylem Planı çerçevesinde belirlediğimiz sektörel hedeflere hep birlikte ulaşacağız” dedi.
Birlik Başkanları’nın ve Sektörler Konseyi Üyeleri’nin de katıldığı tanıtım toplantısında ‘Tarım ve Hayvancılık Sektörlerinde Sürdürülebilirlik Eylem Planı’nın ana hedefleri ve yol haritası TİM Başkanı İsmail Gülle tarafından kamuoyuna açıklandı. Plan kapsamındaki hedefler ise Tarım ve Hayvancılık Sürdürebilirlik Komitesi, Tarımsal Üretim, Tarımsal ve Hayvansal Üretim, Su Ürünleri Yetiştiriciliği, Tedarik Zinciri-İşleme-Paketleme, İklim, İnsana Yakışır İş, Su ve Enerji, Kamu ve STK Ortak Çalışma Platformu, Döngüsel Ekonomi gibi 10 ana başlık altında belirlendi.
‘Tarım ve Hayvancılık Sektörlerinde Sürdürülebilirlik Eylem Planı’ basın toplantısının açılış konuşmasını gerçekleştiren İsmail Gülle, “IPCC’nin açıkladığı son raporunda en iyi senaryoya göre küresel ısınmanın artı 1,5 derece olarak gerçekleşmesi durumunda, kentsel alanlarda yaşayan 350 milyondan fazla insanın artan kuraklıklar nedeniyle su kıtlığı yaşayacağını, küresel GSYH’nin yüzde 10 azalacağını, en kötü senaryoya göre ise küresel ısınmanın artı 4 derece olarak gerçekleşmesi durumunda, tarım alanlarının yaklaşık yüzde 10-30 oranında küçüleceği ve küresel GSYH’nin yüzde 23 azalacağı gibi vahim senaryolar öngörülüyor. G20 İklim etkileri Raporunda ise tarımsal kuraklıkların, orman yangınlarının, kıyı taşkınlarının ve kasırgaların daha sık görülen bir durum haline gelmesinin öngörülüyor” dedi.
“AB’ye ihracat gerçekleştiren KOBİ’lerimiz için hem fırsat hem de tehditleri barındırıyor”
İklim değişikliği kaynaklı kayıp ve zararların etkilerini azaltmak için Avrupa Birliği’nin ciddi önlemleri hayata geçirdiğini ifade eden TİM Başkanı İsmail Gülle, “Avrupa Yeşil Mutabakatı, iklim politikasını merkeze alan kritik strateji ve hedefler içeriyor. Bu anlamda Yeşil Mutabakat, AB’ye ihracat gerçekleştiren KOBİ’lerimiz için hem fırsat hem de tehditleri barındırıyor. Bu bilinçle, ‘Dünyayı tüketmeden, dünya için üretmek’ mottosu ile hazırladığımız, 12 ana hedeften oluşan TİM Sürdürülebilirlik Eylem Planımızı 21 Haziran’da kamuoyu ile paylaştık” şeklinde konuştu.
“Her bir sektörümüz için eylem planlarını hayata geçireceğimizi söylemiştik”
Hedeflerinden ilkinin, TİM Sanayide Sürdürülebilirlik Bilim Komitesi ve sektörel eylem planları oluşturmak ve kamu istişare mekanizmasını sağlamak olduğunu belirten Gülle, “Bu kapsamda, ilk Sektörel Eylem Planımızı 12 Temmuz 2021 tarihinde tekstil sektörümüz için açıkladık. Tekstil sektörümüzün öncülüğündeki bu hamleyle tüm ihracatçı sektörlerimizi teşvik ederek her bir sektörümüz için eylem planlarını hayata geçireceğimizi söylemiştik. TİM Sanayide Sürdürülebilirlik Bilim Komitemizin ilk toplantısını 9 Eylül 2021 tarihinde gerçekleştirdik. Bugün tarım ve hayvancılık sektörüne yönelik duyuracağımız eylem planımızın da ihracat ailemize hayırlı olmasını temenni ediyoruz” ifadelerini kullandı.
“Sürdürülebilir Tarım ve Gıda Sisteminin inşası için tüm gelişmeleri yakından takip ediyoruz”
Dünya nüfusundaki artışla birlikte artan tarımsal ve endüstriyel talebin, iklim değişikliğiyle birleşmesiyle büyük sorunlara yol açacağına dair her gün daha fazla bilimsel çalışmaya tanık olduklarını söyleyen Gülle, “Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın Tarladan Çatala stratejisi de doğrudan bu sorunları hedef almaktadır. Tarladan Çatala Stratejisi, sürdürülebilir gıda üretimi, sürdürülebilir gıda işlemesi ve dağıtımı, sürdürülebilir gıda tüketimi, gıda kayıp ve israfının önlenmesini içermektedir. TİM olarak, Sürdürülebilir Tarım ve Gıda Sisteminin inşası için tüm gelişmeleri yakından takip ediyoruz” dedi.
“İhracatımızı yeşil ekonomik dönüşüm sürecinden maksimum faydayla çıkarmak adına çok yönlü çalışmalarımızı sürdüreceğiz“
2021 yılında tarım ve hayvancılık sektörlerindeki ihracatın, yüzde 22 artışla 29,7 milyar dolara ulaştığını, bu sektörün AB ülkelerine olan ihracatının 7,8 milyar dolar, diğer Avrupa ülkelerine ise 2 milyar dolar olduğuna dikkat çeken Gülle, “Tarım ve hayvancılık ürünlerimizin üçte birini Avrupa’ya ihraç ediyoruz. Bu oran fındıkta yüzde 80, kuru meyvede yüzde 59, meyve sebze mamullerinde yüzde 50, su ürünleri ve hayvansal mamullerde %26 seviyesinde. Avrupa pazarının ve Yeşil Mutabakatın tarım ve hayvancılık sektörlerimiz için önemi gayet açık. Bu kapsamda, Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın yayınlandığı ilk günden bu yana ihracatçılarımızı yeşil dönüşüm ve yeşil mutabakat odağında bilinçlendirmek için pek çok etkinlik ve eğitim programı düzenledik. Bunlardan biri de, Türkiye’de bir ilki daha hayata geçirerek ilgili Bakanlık ve kamu kurumları, sektör temsilcileri ve akademisyenlerin katılımıyla ilkini Marmara bölgesine yönelik gerçekleştirdiğimiz ‘Bölgesel Sürdürülebilir İhracat Seferberliği Eğitim Programı’. Genel olarak yıl içerisinde tüm bölgelerimize yönelik eğitimleri düzenlemeyi hedefliyoruz” diye konuştu.
TİM’in yakında yayınlanacak İhracat 2022 Raporu’nda odak konusuna Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizmasını ve İhracata Etkilerini yerleştirdiklerini söyleyen Gülle, “Sektörel bazda analizleri de içeren raporumuzu, önümüzdeki günlerde basına tanıtıp İhracatçılarımızla paylaşacağız. İhracatımızı yeşil ekonomik dönüşüm sürecinden maksimum faydayla çıkarmak adına çok yönlü çalışmalarımızı sürdüreceğiz. İnşallah tüm bu çalışmalar neticesinde, TİM Sürdürülebilirlik Eylem Planı çerçevesinde ve Birliklerimiz koordinasyonunda belirlediğimiz sektörel hedeflere hep birlikte ulaşacağız” şeklinde konuştu.
“Doğayı ve çevreyi önceleyen bir üretim anlayışına davetimizi yineliyorum”
Gıdada, sürdürülebilir üretimin ve tüketim modellerini benimsemenin, gezegenle uyumlu ekonomik büyümeyi sağlayabilmek için topyekûn bir hareket şart olduğunu vurgulayan Gülle, “Sanayicileri, üreticileri, tedarikçileri ve ihracatçıları doğayı ve çevreyi önceleyen üretim anlayışına davet ediyoruz. Gelin, tarımda vahşi sulamayı azaltalım. Damla sulama yöntemine geçelim, atık suların geri kazanımı ve kullanımına öncelik verelim. Sentetik gübreden organik gübreye geçelim. Üretimde fosil yakıtların kullanımını azaltalım. Ürün rotasyonu ve biyoçeşitliliği teşvik edelim. Organik tarımı yaygınlaştıralım, yerel üretimi artıralım. Çünkü gelecek nesillere yaşanabilir bir dünya bırakmak hepimizin boynunun borcu” dedi.
“Türkiye’yi sürdürülebilirlik alanında marka ülke haline getireceğiz”
Türkiye İhracatçılar Meclisi ve İhracatçı Birlikleri olarak sürdürülebilir bir dünya adına başlatmış oldukları seferberlikten büyük bir heyecan duyduklarını kaydeden Gülle, ”Tarım ve hayvancılık sektörümüz bugün büyük bir vizyonla ‘Sürdürülebilirlik Eylem Planı’mız çerçevesiyle aksiyon alan ikinci sektörümüz oldu. Bu vizyonu ortaya koyarak sürdürülebilirlik başlığında önemli atılımlar yapan sektörümüzü tebrik ediyorum. İnşallah, eylem planımızdaki hedefleri bir bir gerçekleştirerek Türkiye’yi sürdürülebilirlik alanında marka ülke haline getireceğiz” diye konuştu.
“Sıfır Atık Projesi’ni ihracatımızdaki tarım ve hayvancılık sektörüne taşıyacağız”
Mutlu, tarım ve hayvancılık sektörüne bağlı olarak sürdürülebilir gıda sistemlerinin devamı için gerekli nedenlere değinen vurgulayan Yaş Meyve Sebze Sektörü Yönetim Kurulu Başkanı Melisa Tokgöz, “Pestisitlere ve antimikrobiyallere olan bağımlılığın ve aşırı gübre kullanımının azaltılması ayrıca organik tarımın artırılmasının ve hayvan refahını iyileştirilmesinin gerekiyor. Bu eylem planı kapsamında “Sıfır Atık Projesi”ni ihracatımızdaki tarım ve hayvancılık sektörüne taşıyacağız.
Bu sektörde imalat ve ihracat yapan şirketlerin ‘Kurumsal Karbon Ayak İzini Bilimsel Yöntemlerle Ölçmesini’ teşvik ediyor olacağız. İlgili sektörde hammadde üretim ve işleme sırasında yoğun su tüketiminin en aza indirilmesi adına tekniklerin geliştirilmesi, teşviklerle desteklenmesi ve izlenerek mevzuatlar çerçevesinde denetlenmesi için çalışacağız” diyerek sözlerini tamamladı.
TİM Tarım ve Hayvancılık Sektörlerinde Sürdürülebilirlik Eylem Planı
Tarım ve hayvancılık sürdürebilirlik platformu
TİM Sanayide Sürdürülebilirlik Bilim Kurulu çatısı altında Tarım ve Hayvancılık Sürdürebilirlik Komitesi kurulacaktır. Üniversite, özel sektör, kamu ve sivil toplum örgütleri ile iş birliği kurarak, araştırma geliştirme projelerine destek sağlanacaktır. Çevre yönetimi ve çevrenin korunması ile ilgili kamu teşvik ve araçların çeşitlendirilmesi için girişimlerde bulunulacaktır.
Tarımsal üretim
Bitkisel üretimde verimliliği arttırarak, karlılığın esas olduğu üretim çeşitliliği sağlanarak bitkisel üretimin bir iş alanı olduğunun ülke genç nüfusuna çeşitli platformlarda anlatılması planlanmaktadır. Bu bağlamda tarımsal üretimi ve çiftçiliği cazip, sürdürülebilir hale getirmek ve çiftçilik mesleğine saygınlığını geri kazandırmak adına kamu ile ortaklaşa, meslek özendirici çalışmalar yapılacak ve genç girişimciler için eğitim, danışmanlık ve teşvik imkanları sağlanacaktır. Köy, kasaba ve kırsal bölgelerde eğitim, sağlık, vb. sosyal hizmetlere ulaşım olanakları ve hizmet kalitesi arttırılarak tarım alanlarının terk edilmesinin önüne geçilecek ve arazilerin düzenli işlenmesi sağlanacaktır. Özellikle Pazar talepleri doğrultusunda üretim desenlerinin oluşturulması amacıyla, pazarın güncel beklentilerinin izlenmesi ve üretime aktarılması çalışmaları yapılacaktır. Miras yoluyla arazi parçalanmalarının önüne geçebilmek, tarım arazilerinin parçalanmasını önlemek ve imar yapılanmasına açılmaması yönünde mevzuat altyapısı için önerilerde bulunulacaktır.
Tarımsal ve hayvansal üretim
Topraktaki besin madde kaybının azaltılmasına yönelik çalışmalar desteklenecek ve bitki besleme programlarında toprak ve yaprak analizlerinin yapılması ve programların oluşturulması gerekliliği konusunda eğitim çalışmaları yapılacaktır. Sürdürülebilir tarımın (organik tarım, permakültür) desteklenmesi ve organik üretimin yaygınlaştırılması için güncel teknolojiler kullanılacak ve bu teknolojilere yönelik ARGE çalışmaları teşvik edilecektir.
Bitkisel plastik, kağıt pipet gibi yenilenebilir ve biyobozunur ambalaj üretim teknolojileri geliştirilecek ve sertifikasyon uygulamaları yaygınlaştırılacaktır. Hayvansal ürün işleme tesislerinin doğru lokasyonlarda kurulmasının sağlanması çalışmaları yapılarak, ham ürünün prosese en kısa zaman ve yolla ulaşması sağlanarak üretim kayıpları en aza indirilmesi, bunun yanında arzının da en uygun koşullarda sağlanması projeleri oluşturulacaktır. Hayvansal atık yönetim tesislerinin oluşturulmasıyla, enerji kazanımı veya bitkisel üretimde organik gübre üretim proje çalışmalarına destek olunacaktır.
Su ürünleri yetiştiriciliği
Su ürünleri yetiştiriciliği alanında sürdürülebilir üretimi sağlamak amacıyla kitlesel ölüm risklerine ve balık hastalıkları riskine karşı balıkçılık alanında sigortacılığın yaygınlaştırılması ve yasallaşması için gerekli uygulama ve teşvikler yapılacaktır. Su ürünlerinde yavru balık ihtiyacının tümünü iç pazardan sağlanan balık yumurtalarından karşılamak üzere, seçili pilot bölgelerde akredite balık kuluçkahaneleri kurulacaktır. Su ürünleri sağlığında kullanılan aşı vb. biyolojik maddeler ile ilaç ve kimyasalların imalatı, satışı ve kullanımı disiplin altına alınacak, katkı-kalıntı programları etkin bir şekilde sürdürülecektir.
Tedarik zinciri-işleme ve paketleme
Kooperatif, üretici birlikleri ve benzeri kurumlar aracılığı ile ihtiyaca uygun hammaddenin üretilmesinin sağlanmasına yönelik güçlü bir iletişim sistemi kurulup, dijital bir yazılım sistemi ile desteklenecek ve izlenebilirliği sağlanacaktır. Kurulacak iletişim sisteminin altyapısı GSM operatörleri ile iş birliği yapılarak sağlanacak ve her türlü tarımsal faaliyet, ihtiyaç ve eylem hakkında tedarik zincirinde bilgilendirme amaçlı kullanılacaktır. Ürün denetimleri tedarik zincirinin her aşamasında (tarladan, çatala) yapılarak uluslararası standartlara uygun kontrollü üretim sistemi oluşturularak tam izlenebilirlik sağlanacaktır.
İklim
Avrupa Yeşil Mutabakatına tam entegrasyon çalışmaları çerçevesinde, Kurumlarda bilimsel karbon ayak izi ölçüm ve raporlaması ile pilot uygulamaların hayata geçirilmesi sağlanacaktır. Türkiye’nin 2053 “Karbon nötr” hedefi doğrultusunda azotlu gübre kullanımını azaltılmasını ve alternatif gübre kullanımının teşvik edilmesi sağlanacaktır. Sürdürülebilir gıda sistemleri oluşturmak için geleneksel gıda sistemleri kapsamı dışında kalan gıda sistemlerinin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecektir.
İnsana yakışır iş
Tedarik zincirinde ve işletmelerde sosyal uygunluk ve sürdürülebilirlik kalite standartların kurulması, yaygınlaştırılması ve sertifikasyon hizmetlerinin sağlanması için danışmanlık faaliyetleri desteklenecektir.
İş Sağlığı ve Güvenliği risklerinin en aza indirilmesi ve iş kazaların önlenmesi için farkındalık ve kurumsal sorumluluk çalışmaları arttırılacaktır. Tarlada ve sanayide çalışan kadınların çalışma koşullarının iyileşmesine yönelik farkındalık çalışmaları yapılacaktır. Eşit işe eşit ücret ilkesinin uygulanması yapılarak gıda sektöründeki kadın istihdamı arttırılacak, çocuk işçiliği engellenecek ve genç girişimciler çiftçiliğe teşvik edilecektir. Kırsal alanlarda iş geliştirmeyi kolaylaştırmak için çalışmalar yürütülecektir.
Su ve enerji
Yağmur suyu, yer altı ve yer üstü su kaynaklarının tarlada ve gıda sanayiinde verimli kullanılmasına ilişkin kamuoyu yayınları oluşturulacak, bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri yaygınlaştırılacaktır. Tarımsal kuraklıkla mücadelede dijital izleme araçlarının ve uygulamalarının kullanımının arttırılmasına yönelik çalışmalar yapılacaktır. Yenilenebilir enerji kullanan seralar ve üretim tesisleri desteklenmesine yönelik çalışmalar yürütülecektir.
Kamu ve sivil toplum kuruluşları ortak çalışma platformu
Agroekolojik uygulamalar ile butik ve verimli tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması desteklenecektir. Bölgesel dinamikler göz önünde bulundurularak ortak ve katılımcı tarım uygulamaları teşvik edilecektir. Su ile ilgili yönetmeliklerin milli su politikası bağlamında güncellenmesi/güçlendirilmesi takip edilecektir. Yerüstü ve yeraltı su kaynaklarının kullanımı ve geri kazanımına yönelik uygulamalara destek verilecektir. Yağmur suyu biriktirme amaçlı göletçik yapım desteklerinin daha fazla çiftçiye ulaştırılması sağlanacaktır. Üretici kooperatifleri teşvik edilerek, kooperatiflerin iyi tarım ve hayvancılık uygulamaları ile kalite ve fiyat istikrarı konusunda sorumlu davranmaları sağlanacaktır.
Döngüsel ekonomi
Ambalaj geri dönüşümü için depozito uygulama sistemlerinin kurulmasına destek verilecek ve iş birlikleri sağlanacaktır. Üretimin her aşamasında oluşan yardımcı ürünler (küspe, posa, işlemeye uygun olmayan ürünler, karasu vb.); hayvan yemi, gübre (kompost, biochar, organaminera uygulamaları), biyogaz, etanol, yağ vb. olarak değerlendirilmesine ilişkin teşvikler sağlanacaktır. Tarımsal üretimde atıkların tekrar değerlendirilmesi konusunda AR-GE çalışmaları yürütülecektir. İşletmelerin gıda kaybı ve atığını azaltma/ önlemeye yönelik tedbirler alınacaktır.
Kaynak: İHA
