Müslümanlar için büyük önem taşıyan ramazan ayı her Müslüman ülkede kendi özel gelenekleriyle yaşatılıyor.
Türkiye'de kalabalık iftar sofralarından, davulcusuna, top atışından, mahyalarla süslenen camilere kadar çeşitli geleneklerle geçirilen ramazan ayı, coğrafya değiştikçe bazı farklılıklar gösteriyor.
11 ayın sultanı ramazan ayı ülkelerin kendi geleneksel değerlerinin yeniden canlanmasını sağlıyor. Türkiye'nin gelenekleri arasında mahyalar, davulcular, top atışıyla açılan oruçlar, kalabalık aile iftarları yer alıyor. Diş kirası, ekâbir konağı ve Hacivat Karagöz gibi eski ramazan gelenekleri de şekil değiştirerek sürdürülmeye gayret ediliyor. Ramazanın en büyük şöleni ise kuşkusuz ki iftar sofraları.
ENDONEZYA’NIN KUKLA OYUNU 'WAYANG GOLEK'
Endonezya, Türkiye ile benzerlik taşıyor. Endonezyalılar, ‘Wayang Golek’ adını verdikleri Hacivat Karagöz benzeri bir kukla oyunu ramazan ayına neşe katıyor. İftar sofralarında önce tatlıdan başlanıyor. En çok tercih edilen tatlı ise, ramazanın vazgeçilmezi hurma. Ekmek yerine Endonezya’ya mahsus ince pirinçten yapılan pilav ile soyalı tavuk yemeği tercih ediliyor. Ramazan ayının bitişi bayram davulcusu ile kutlanıyor.
ÖZBEKLERİN ÇAYLA BAŞLAYAN İFTARI
Özbek Türklerinin iftar sofrasında vazgeçilmezi ise piyale adını verdikleri özel fincanlarda içilen çay. Çayla başlayan iftar çeşitli yemiş ve çerezlerle birlikte pişirilen geleneksel pilavlar ve etle devam ediyor.
İRAN’DA SOFRANIN BAŞMİSAFİRİ KUR’AN-I KERİM
İran’da iftar genelde hurmayla başlıyor. Hazırlanan sofraların vazgeçilmezi ise diğer sofralardan farklı olarak masada Kur’an-ı Kerim’in bulundurulması. İftar menüsünde aş, halim (bulgurlu, yağlı ve etli, çorba halinde olan yemek), şole-zerd (İran’lılara ait bir çeşit pirinç çorbası), helva, zulbiya ve bamya (Ramazan’a ait tatlılar), taze hurma ve bunlara benzer tatlılar tercih ediliyor.
CAMİİ IŞIKLARI GECE BOYU SÖNMÜYOR
Davul ve top atma geleneğinin bulunduğu Lübnan’da ise camilerin ışıkları gece boyu hiç sönmüyor. İftar sofraları konusunda tipik Akdeniz esintileri taşıyan bir mutfağa sahip olan Lübnan'da salatalar, taze otlar, sarımsak, limon suyu ve zeytinyağıyla lezzetlendiriliyor. Bu ülkede, birçok yemek çatal yerine Türklerin lavaş adını verdiği bir ekmekle tutarak yeniyor. Tabule, fettuş, babaganuş, humus, başlıca salata ve mezeleri, kibbe ve sambusa lezzetli köfte ve hamurları, meghli kutlamalarda kullanılan tatlılardan arasında yer alıyor.
RENGARENK MISIR
Mısır’da ramazan ayının gelişi apartmanların, sokakların baştan aşağı rengârenk fanuslarla süslenmesinden anlaşılıyor. Ülkede, aşırı sıcak havalardan dolayı yaz ayları boyunca sebze ve meyve ağırlıklı iftar sofraları tercih ediliyor. Kış aylarında ise et yemekleri, makarna ve pilav sofraların vazgeçilmezleri arasında. Mısırlılar için, günlük hayatın vazgeçilmezi kahve, iftar sofralarında da yer alıyor. Mısırlılar, kahveyi oldukça şekerli ve içine kakule katılmış şekilde kendine has kokusuyla içiyor.
SAVAŞIN GÖLGESİNDE SOFRALAR
SURİYE’DE MEYAN KÖKÜ ŞERBETİ İLE İFTAR
Son 5 yıldır iç savaşın yaşandığı Suriye'nin ramazan gelenekleri Türkiye ile en çok benzerlik gösteren ülkeler arasında yer alıyor. Ülkede, sahurda davulcular yer alıyor. Türkiye’de iftar vaktini haber vermek amacıyla kullanılan top atışı Suriye’de imsak vaktini haber veriyor. Ramazan süresince camileri süsleyen mahyalar da bir başka ortak nokta. İftar sofralarının vazgeçilmezi ise Osmanlı’dan kalan geleneksel ‘Meyan kökü şerbeti’. Üzerine pekmez dökülerek yenilen gevrek bir tatlı ‘İnce tatlı’ diğer adıyla ‘Çekirge tatlısı’ da Suriye ramazanlarında sıkça tüketiliyor. İftarı sonlandıran ikili ise, kahve ve nargile oluyor.
IŞIKLAR ALTINDA KUDÜS
Kudüs, Ramazan ayı boyunda ışıklarla süsleniyor. Top atma geleneği sürdürülemiyor olmasına karşın ezan iftarın habercisi. İftar sofralarının vazgeçilmezi günlük bir çorba ve ‘qataif’ tatlısı.
