KIRBİÇ: PİYASADA YAŞANAN OLUMSUZLUKLAR, AYÇİÇEĞİ ÜRETİMİNİ DÜŞÜRDÜ!

Trakya Birlik Yönetim Kurulu Başkanı Şafak Kırbiç, son 2 sezonda piyasada yaşanan olumsuzluklar ve düşük fiyatlar nedeniyle Trakya dışındaki bölgelerde ayçiçeği ekilmeme riskinin ortaya çıktığını ifade etti.

Trakya Yağlı Tohumlar Satış Kooperatifleri Birliği (Trakya Birlik) 2023-2024 iş yılı olağan genel kurulu bugün gerçekleştirildi. Mimar Sinan Spor Salonu’nda yapılan genel kurulda konuşan Trakya Birlik Yönetim Kurulu Başkanı Şafak Kırbiç, piyasada yaşanan olumsuzluklar ve düşük fiyatlar nedeniyle Trakya dışındaki tüm bölgelerde ayçiçeği üretiminde düşüş yaşandığına dikkat çekti.

Kırbiç, “Hatırlanacağı üzere Rusya-Ukrayna Savaşı’nı takip eden 2022-2023 sezonunda 2 milyon ton ile rekor üretim gerçekleştirilmiştir. Ancak hasat döneminde sağlıklı fiyat oluşmadığından, bu politikalar hayata geçirilmediğinden, fiyatların düşük kalmasına ve ek olarak 31 Aralık 2022 tarihinde uygulanan ithalat vergilerinin sıfırlanmasıyla yurt içi ayçiçeği tohum ve ham yağ piyasasında tam bir çöküş gerçekleşmiştir. Birliğimizce o sezonda 12 bin TL/Ton olarak açıklanan ürün fiyatı diğer bölgelerde 8.000 – 8.500 TL’lere kadar düşmüştür. Bu gelişmelerin etkisiyle gerek çiftçilerimiz, gerekse en büyük alıcı olan birliğimiz zarar etmiştir. Takip eden 2023-2024 iş yılında, bu defa yüksek finans maliyetleri nedeniyle önceki sezonda düşük fiyat ve düşük maliyetlerle stok devreden sanayici ve tüccarlar çiftçimizin yanında yer almamıştır. Birliğimizin açıkladığı 15 TL kilogram fiyat, Anadolu’nun çeşitli ve Çukurova bölgesinde 12 TL’lere kadar düşmüş, bölgemizde ise 13 TL seviyelerinde oluşmuştur. Bu olumsuzluklara rağmen alınan tedbirlerle birliğimiz, iş yılını karlı bir şekilde kapamıştır. Bu iki sezonda yaşanan olumsuzluklar Trakya dışında tüm bölgelerde ciddi üretimden vazgeçmelere neden olmuştur. Bu nedenle ülke yeterliliğinin, bu dönem itibariyle yüzde 50’nin altına düştüğünü görmekteyiz. Tüm bu yaşanan gelişmelerin tesiriyle, ülke üretiminde kritik bir aşamaya gelinmiştir. Trakya dışında ayçiçeği üretiminde ekilmeme riski ortaya çıkmıştır. Başta çiftçilerimiz olmak üzere, tarladan sofraya uzanan değer zincirinde bütün yaşanan bu olumsuzluklar ülkemiz için stratejik öneme sahip ayçiçeğiyle üretimin sürdürülebilirliği noktasında büyük riskler yaratmıştır. Bu kapsamda birliğimizce Aralık 2023 tarihinden bu yana yoğun ve sabırlı bir yaklaşımla, bu sıkıntılar ve ihtiyaçlar rapor haline dönüştürülerek, başta Tarım ve Ticaret Bakanlığımız olmak üzere her zemin ve ortamda ilgili kurum ve kuruluşlara, bürokrasiye, siyasete ve her yerde yoğun bir çalışma içerisine girilerek iletilmiştir.” şeklinde konuştu.

Kırbiç, Trakya Birlik tarafından yapılan çalışmaların Bakanlıklarda karşılık bulduğunu ve çiftçilerin sorunlarının çözümüne yönelik girişimler olduğunu da ifade etti.
Kırbiç, “Birliğimizin çalışmaları ve çabaları, Tarım ve Ticaret Bakanlıklarında karşılık buldu. Ülke yeterliliğini hedefleyen görüş ve önerilerimiz ile gümrük vergisi uygulamasının azami oranda tutulması sağlanmıştır. Buna ek olarak en son 2010-2011 iş yılında uygulanan tarife kontenjanı uygulaması birliğimizin görüş ve önerileriyle uygulamaya konularak, tüm ülke sathında çiftçilerimiz için sürdürülebilir büyük ürün fiyatları oluşması noktasında çok önemli katkı sağlanmıştır. Bu uygulama sayesinde piyasa fiyatlarında olumsuz seyretmeler tüccar ve sanayiciler tarife kontenjanından yararlanmak için piyasada alıcı olmaları sağlanmıştır. Piyasa fiyatlarında yaşanan bu gelişmeler tarife kontenjanı uygulamasının çiftçilerimizin emeğinin karşılığının alınması noktasında tüm paydaşlarca anlaşılmış, ispatlanmış ve çok etkili olmuştur. Önümüzdeki sezonlarda da bu uygulamanın devam etmesi noktasında gereken çalışma ve tedbirler birliğimizce yapılmaya devam edilecektir. Son yıllarda dünyada ve Türkiye’de ciddi bir kuraklık yaşanmaktadır. Bunun sonucunda çok ciddi verim kayıpları oluşmuştur. Neticede çiftçimiz gelir kaybına uğramaktadır. Zaten üretim maliyetleri açısından zorlanan çiftçimiz, bu gibi doğal afetlerden zarar gördüğünde maliyetleri, mağduriyetleri katlanarak artmaktadır. Bu kapsamda, bizlerin de sık sık dile getirdiği ayçiçeğinin kuraklıktan etkilenen yazlık bir bitki olduğu için bu yüzden kuraklık ile sigorta kapsamına alınması bu ürünün üretiminin devamı anlamında önemli olduğunu sayın tarım bakanımıza, ilgili kurum ve bürokrasiye defalarca ilettik. Sayın bakanımız bu yıl hasat döneminde özellikle Edirne bölgesinde yaşanan kuraklıkla ilgili incelemelerde bulunmak üzere, üst düzeyde bürokratları bu konuda görevlendirmiştir. Kendileri burada saha çalışmaları yaparak, bizlerin de bizzat katıldığı incelemeler neticesinde bakanlığımız ayçiçeğini verim sigortası uygulaması kapsamına almaya karar vermiştir. Bakanlığımız bu uygulamayı TARSİM yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürünün katılımıyla, ve bizlerin de Trakya kooperatiflerinin katıldığı bir toplantıda Trakya Birlik Genel Müdürlüğü’nde bu uygulamayı hem kamuoyuna, hem de ülkemize duyurmuştur.” ifadelerini kullandı. Kırbiç, ayçiçeği üretim desteğinin 2 bin 250 liraya yükseltilmesinde birliğin büyük etkisinin olduğunu da belirtti.
Kırbiç, “Tüm bu uygulamaların hayata geçirilmesiyle yağlı ayçiçeği konusunda ülkemizde, yeterlilik noktasında önemli bir katkı sağlanacağı, üretimin artması hedeflenmektedir. Bu politika oluşumunda desteklerini ve tensiplerini esirgemeyen başta sayın Cumhurbaşkanımız olmak üzere, Tarım ve Ticaret Bakanlığımız, bakan yardımcılarımız, bürokratlarımız, bölge siyasetçilerimiz olmak üzere emeği geçen herkese teşekkürlerimi sunuyorum. Birliğimiz için en zorlu günleri geride bıraktığımızı, sıkıntılı sezonlardan sonra gerçek kooperatifçilik faaliyetlerimizi, ortaklarımızın istek ve beklentilerini karşılamak neticesinde güçlenmek için gerekse de en büyük gücümüz olan sanayicilik faaliyetlerimizi arttırmak, markalarımıza, üretim kapasitelerimize yeni teknolojilere dönüşüm konusunda yüksek verimlilik ve maliyet avantajı sağlayan yatırımlarımıza bundan sonra daha da hız vereceğiz.” dedi.